Di tích LSVH Đền Phúc Lai

Tóm tắt di tích lịch sử văn hóa Đền Phúc Lai.

Đền phúc Lai xã Sơn được xây dựng vào khoảng thế kỷ XIV . Theo lịch sử ghi lại thì trước đây đền thờ chỉ là một cai miếu thờ thánh Tam Lang được người dân vạn chài dựng lên bên bờ sông ngàn phố dưới chân núi Am( nay thuộc xã Sơn Trung) để cầu mong mưa thuận gió hòa và cầu cho nghề sông nước thuận lợi . đến đầu thế kỷ XV khi vua Lê đánh thắng giặc Minh (trên sông cửa khuất thuộc vùng đất hương Sơn) một lần đi tuần biên ải trên sông ngàn phố đến bến cầu khenh thì thuyền rồng bị mắc cạn nhiều ngày không đi được, trong một đêm ngủ trên sông vua chiêm bao thấy 3 vị thánh mẫu hiện lên và bảo với nhà vua phải làm lễ tế thần thì trời sẻ cho mưa. Sáng hôm sau khi tỉnh dậy nhà vua sai quân sỹ tìm kiếm xung quanh xem có đền miếu thờ nào không và quân sỹ đã tìm thấy miếu am bên bờ sông nhà vua bèn sai binh sỹ sắm sửa lễ vật làm lễ cúng thần làm lễ vừa xong lập tức mây đen kéo đến ngùn ngụt , sấm chớp vang trời mưa như trút nước và thuyền rồng đi được. Khi về đến kinh thành lập tức vua ban chiếu chỉ cho xây dựng lại miếu Tam Lang thờ thành Đền thờ thánh Tam Lang. 

          Kể từ khi được xây dựng đến nay Đền thờ Thánh Tam lang đã 4 lần được trùng tu nâng cấp và 3 lần thay đổi vị trí. Đặc biệt là năm 1965 - 1968 do điều kiện chiến tranh thiếu thốn cơ sở vật chất nên nhiều đền chùa, nhà thánh, miếu, nhà thờ họ được rước về hợp tự để lấy cơ sở vật chất làm trụ sở, trường học phục vụ dân sinh. Đền phúc Lai là nơi duy nhất được chọn làm nơi hợp tự của 14 đền chùa, miếu trong toàn xã vì thế hiện taị trong đền ngoài thờ thánh còn bố trí thờ Phật, thờ thần (Danh thần, nhân thần). Năm 2001 Đền được trùng tu xây dựng khang trang bằng nguồn vốn xã hội hóa đến năm 2005 đền Phúc Lai được UBND tỉnh công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh.

          Đền Phúc Lai xã Sơn Bằng là nơi sinh hoạt văn hóa và hưởng thụ văn hóa của quần chúng nhân dân là nơi giáo dục các thế hệ về tín ngữơng tôn giáo về Chân - Thiện - Mỹ  hướng cho mỗi con người chúng ta ngày một vươn tới và hoàn thiện hơn.

Kiến trúc và thờ tự

Đền Phúc Lai được xây dự theo hình chữ Nhị. Bằng bê tông cốt thép sơn giả gỗ

Thượng Điện 3 gian . Gian giữa thờ Phật , gian bên phải thờ Khổng tử, khổng mạnh và các vị danh thần, nhân thần, Gian bên trái thờ Thánh Mẫu.

Trung Điện 3 gian: Gian giữa Chia làm 2 bậc , bậc trên thờ tam tòa thánh mâu( Mậu thượng thiên ở giữa, mậu Đại ngàn bên trái, Mậu Thỏa bên phải)

Bậc 2: Thờ các vị thánh hoàng: Vị Hoàng Mười thờ giữa, bên trái thờ vị Hoàng Bảy, bên phải thờ Vị Hoàng Bơ (ba).

Việc thắp hương tại đền được tổ chức vào các ngày mòng một , rằm hàng tháng và lễ tết nguyên đán, rằm tháng giêng, rằm tháng bảy . Ngoài ra trước đây tại Đền còn được tổ chức lễ hội Cầu mưa vào ngày 6 tháng 6 AL hàng năm. lễ cầu mưa được tỏ chức để cầu mong mưa thuận gió hòa nhân dân bình yên, sản xuất nông nghiệp thuận lợi. (Lễ này khá lâu ko được tổ chức Ban quản lý đền đang có kế hoạch sưu tầm và phục hồi